Na terenach pustynnych, położonych pomiędzy Abu Dhabi i Dubajem, powstaje zamknięte oraz niezależne energetycznie miasto przyszłości Masdar City o pow. 6km2. Miasto, nad projektem które pracuje kilkaset międzynarodowych instytucji i firm, finansowo wspieranych przez rządy krajów z sześciu kontynentów, zainteresowanych wynikami projektu z perspektywy możliwości wdrożenia podobnych rozwiązań na własnym rynku. Do końca 2030 roku w Masdarze zamieszka 50 000 ludzi, a 40tys. ma dojeżdżać do pracy.
Celem projektu jest stworzenie najbardziej zrównoważonego miasta na świecie, które będzie wspaniałym miejscem dla rozwoju biznesu (strefa wolnocłowa, specjalne przywileje przyspieszające założenie prywatnej firmy). Jak na lokalne warunki jest to naprawdę duża zachęta dla inwestorów. Masdar będzie również inkubatorem innowacji oraz badań i rozwoju, w oparciu o zlokalizowane tu liczne Instytuty Naukowo-Badawcze. Będzie także idealnym miejscem do życia dla całych rodzin nie tylko z uwagi na technologie i udogodnienia architektoniczne, rozwiązujące podstawowe problemy do życia na tych terenach (wysoka temperatura, brak wody pitnej, jałowe gleby), ale przede wszystkim na szeroką ofertę edukacyjno-socjalną (własne przedszkola, szkoły, uczelnie, ośrodki opieki medycznej), handlową oraz kulturalno-rozrywkową.
źródło: archiwum prywatne
Na terenie Masdar City testowane są dziesiątki różnych rozwiązań, m.in. w zakresie energii odnawialnych opartych o energię słoneczną, wiatrową i wodną, dzięki którym miasto będzie zużywało o 40% mniej energii elektrycznej w stosunku do miast o porównywalnej wielkości.
1. Transport PRT
Największą atrakcją z mojego punktu widzenia jest w pełni autonomiczny system transportu PRT (Personal Rapid Transit) na terenie całego miasta. Już teraz można przejechać się takim bezobsługowym pojazdem do części miasta oddanej już do użytku. Auto może pomieścić 4 osoby dorosłe oraz 2 dzieci, rozwijając prędkość do 40 km/h.
źródło: archiwum prywatne
źródło: archiwum prywatne
źródło: archiwum prywatne
Planuje się także uruchomienie linii autobusowych. Będą to oczywiście ECOBUSy – specjalne wersje autobusów elektrycznych przystosowanych do gorącego klimatu i wilgotnego powietrza. Autobusy będą wyposażone w specjalne systemy chłodzenia baterii, system oszczędnej energetycznie klimatyzacji wnętrza oraz panele fotowoltaiczne pozyskujące energię. Oprócz tego pojawią się także: Light Rail Transit (LRT) oraz Group Rapid Transit (GTR) oraz połączenie miasta linią metra z Abu Dhabi.
źródło: archiwum prywatne
źródło: archiwum prywatne
2. Architektura Masdaru
Całe miasto zaprojektowane jest bardzo nowocześnie, w oparciu o beton, stal i szkło, ale w sposób zrównoważony zgodnie ze standardami LEED, tzn. z zastosowaniem cementu o obniżonej zawartości węgla oraz aluminium w 90% pochodzącego z recyklingu. Dostrzec tu można bardzo wiele elementów architektury arabskiej bazującej na ceramice, co nadaje unikalny charakter i klimat temu miejscu.
źródło: archiwum prywatne
źródło: archiwum prywatne
źródło: archiwum prywatne
źródło: archiwum prywatne
źródło: archiwum prywatne
Ulice zaprojektowane są w szczególny sposób – tak, aby dać jak największe zacienienie przechodniom w tym upalnym klimacie (latem temperatura w dzień dochodzi do 50oC). Budynki usytuowane są od siebie w niewielkich odległościach, ich ściany często zwężają się ku dołowi tak, aby od góry zachować jak najmniejszy prześwit słoneczny, a na dole – jak najwięcej miejsca dla przechodniów. Balkony domów posiadają specjalne zacienienia. Są to elementy WellBeing-u dostosowane do stworzenie unikalnego komfortu mieszkańców danej strefy klimatycznej. Miasto jest w 100% przyjazne pieszym, dla których przygotowano także dodatkowo szereg tras spacerowych.
źródło: archiwum prywatne
źródło: archiwum prywatne
źródło: archiwum prywatne
3. Technologie Smart City na pustyni
Kolejną ciekawostką łącząca tradycję z nowoczesną technologią jest Wietrzna Wieża. Takie wieże budowano już setki lat temu, w dawnych miastach arabskich. Służyły one schładzaniu gorącego powietrza i chłodzeniu domów. Wieża jest wyższa od pozostałych budynków, zasysa gorące powietrze przepychane wiatrem nad miastem i przesyła je na dół, tym samym je schładzając. Powietrze w takiej formie wydostaje się na ulice Masdaru. To prosta i tania uliczna klimatyzacja!
źródło: archiwum prywatne
źródło: archiwum prywatne
źródło: archiwum prywatne
źródło: archiwum prywatne
źródło: archiwum prywatne
4. Budynki przemysłowe
Z obiektów, które już teraz można odwiedzić na terenie Masdar City, warto wymienić co najmniej dwa.
Pierwszy to biurowiec Centrum R&D firmy Siemens. Ten zrównoważony budynek z certyfikatem LEED Platinum jest wyposażony w szereg nowoczesnych rozwiązań, jak choćby z zakresu energii odnawialnych, które redukują m.in. zużycie wody o prawie 50%, zapotrzebowanie w energię elektryczną o 46%, a emisję CO2 o 30%. Budynek w 75% wypełnia zapotrzebowanie na gorącą wodę z zamontowanych na dachu kolektorów słonecznych.
źródło: archiwum prywatne
źródło: archiwum prywatne
źródło: archiwum prywatne
Drugim z obiektów wartych uwagi jest Inkubator Innowacji. Budynek ten posiada podobne parametry redukcji i oszczędności, jak wspomniany wyżej budynek Siemensa, ale wyposażony został dodatkowo w kilka unikalnych cech. O tym, że ma skośne ściany zacieniające ulice wspominałem już wcześniej. Dodatkowo, kąt wykonanej fasady powoduje o 30% mniejsze nasłonecznienie całej ściany, co redukuje koszty chłodzenia budynku. Cofnięty, wysoki parter budynku tworzy całkowicie zacieniony korytarz, którym można obejść budynek dookoła. Co więcej – frontowa ściana jest wykonana ze szkła spiekanego, co redukuje przenikanie promieni słonecznych, a warstwy spieków zawierają różne kolory szkła, w zależności intensywności nasłonecznienia fasady w danym miejscu.
źródło: archiwum prywatne
źródło: archiwum prywatne
źródło: archiwum prywatne
5. Jaka będzie przyszłość Masdaru?
Jest to z pewnością jeden z pierwszych tak kompleksowych projektów Smart City, pod kątem zarówno oczekiwań jego mieszkańców, jaki i miasta odpowiadającego na problemy energetyczne oraz środowiskowe (emisja CO2), jakie mogą pojawić się za 10-20 lat na całym świecie.
Dzisiaj ok. 3,5 miliardów ludzi (50% całej populacji) żyje w miastach, a do 2050 roku będzie ich ok. 6 miliardów! Miasta, mimo iż stanowią zaledwie 2% powierzchni naszej planety, odpowiedzialne są za 80% zużycia energii elektrycznej (same budynki 40%) oraz 75% emisji CO2. W związku z tym, wszelkie działania mające na celu ograniczenie skutków funkcjonowania miast, szczególnie w niedalekiej przyszłości, są na wagę złota. W Masdarze na pewno nie będzie problemów ze smogiem, gdyż oprócz autonomicznych pojazdów, po ulicach miasta będą jeździć wyłącznie elektryczne autobusy, a komunikację z Abu Dhabi i Dubajem zapewni elektryczne szybka elektryczna kolej.
Zastanawiałem się nad sensem finansowania kolejnych badań nad pozyskiwaniem energii z paneli fotowoltaicznych, ale będąc w Masdarze zrozumiałem, że nie wszystko jest takie proste i już wymyślone. Okazuje się np. że ogólnie dostępne panele fotowoltaiczne nie mogę być stosowane w klimacie istniejącym na terenie Emiratów i podobnych. Higroskopijne i zapiaszczone powietrze zakleja piaskiem tradycyjne panele, które tracą swoje zdolności lub mocno ograniczają swoją efektywność. Automatyczne systemy spłukiwania wodą takich paneli także nie wchodzą w grę, gdyż cząsteczki wody odbijają promienie słoneczne, które nie trafiają w głąb panelu, tylko zostają rozproszone.
Nie wszystko jest zatem takie oczywiste, jak myślałem, a dalsze badania w tym obszarze są jednak konieczne. Przeciwnicy Masdaru twierdzą, że to „miasto widmo”, i że nikt tu nie chce mieszkać. Nie zgadzam się z tą opinią, którą w kółko powtarzają również polscy publicyści, nigdy nie będąc nawet w Emiratach..
Plany budowy, która wystartowała w 2006 roku zakładały, że już w 2016 będzie tutaj komplet mieszkańców, a aktualnie mieszkańcy to ok. 3,5 tys osób. Są nimi głównie naukowcy i studenci pracujący cały czas nad nowymi rozwiązaniami dla Masdaru. Trzeba zacząć od tego, że na razie wybudowano niecałe 10% zakładanej infrastruktury Masdaru i nie ma tutaj jeszcze szkół i przedszkoli opartych na brytyjskich standardach nauczania, ani obiektów kulturalno-rozrywkowych, które są podstawą do przeprowadzenia się tutaj całych rodzin wraz z dziećmi.
Przy okazji to jeden wielki plac budowy tętniący pracą dźwigów i maszyn – kto chciałby zamieszkać w takich warunkach? Głównym inwestorem są same Zjednoczone Emiraty Arabskie, które zaczynając budowę w 2006 roku były bardzo bogate, ponieważ miały ropę. Niestety życie zweryfikowało ich plany, najpierw wielkim kryzysem spadku cen ropy w 2008 roku, a potem falą spadków od 2014 roku, co w dużej mierze miało odzwierciedlenie w finansowaniu projektu Masdar i jego spowolnieniu. Mam wrażenie, że dopiero od 2 lat projekt ruszył pełną parą – głównie z uwagi na zwiększenie początkowego budżetu – z 22 mld USD do 300 mld USD. Ostanie kryzysy spadku cen ropy oraz widmo wyczerpania się zasobów ropy za 50 lat spowodowały, iż Emiraty błyskawicznie przestawiły gospodarkę na nowe tory w kierunku turystyki (w tym Emirate Airlines), nowych technologii i energii odnawialnej, zmieniając całkowicie punkt ciężkości swojego PKB, które obecnie już tylko w 30% opiera się na ropie.
Aktualnie termin oddania całości do użytku przesunięto na 2030 rok, kiedy to 50 000 mieszkańców zamieszka w Masdarze, a kolejne 40000 będzie tu dojeżdżać do pracy. Należy także pamiętać, że ten projekt cały czas żyje, a twórcy przyglądają się także nowym trendom i technologiom, które powstają w tym czasie na świecie. Masdar nie może odstawać od najnowszych rozwiązań tylko dlatego, że był projektowany 12 lat temu. Kto wtedy słyszał o autonomicznym transporcie?
Bardzo wierzę w Masdar i wiem, jak szybko potrafią budować w Emiratach (np. w takich miastach jak Dubaj czy AbuDabi). Warunkiem są pieniądze.
Trzymam mocno kciuki za ten projekt i na pewno będę na bieżąco informował o postępach prac na moim blogu.
źródło: archiwum prywatne
źródło: archiwum prywatne
źródło: archiwum prywatne
