Po raz kolejny Wiedeń zajął pierwsze miejsce w indexie inteligentnych miast wyprzedzając Londyn i St. Albert. W zeszłym roku stolica Austrii także była liderem, pokonując w czołówce światowe metropolie, jak Chicago i Singapur. Co sprawia, że Wiedeń od 2 lat prowadzi w rankingu światowych smart cities?

Na początek kilka faktów i ciekawostek o Wiedniu:

• mieszka tu 1,7 mln osób
• dostępnych dla wszystkich jest 280 parków i placów zabaw
• w 2018 r. z rowerów miejskich skorzystało ponad 1,6 mln osób
• prawie co 5. wiedeńczyk ma mniej niż 19 lat
• w zeszłym roku wprowadzono pilotażowy program z zakazem podwożenia dzieci do szkoły

Filozofia smart city to ukierunkowanie się nie na technologie i budynki, lecz na mieszkańców. To dla nich ma być tworzona przestrzeń, sprzyjająca poprawie jakości życia, rozwojowi osobistemu, zdrowiu, produktywności. Wiedeń z tymi wyzwaniami radzi sobie znakomicie. Pracę nad efektami, które dziś oglądamy, zaczęto już jakieś 100 lat temu, zanim ukuła się sama idea czy hasło „smart city”. Władze po prostu konsekwentnie realizowały politykę zrównoważonego rozwoju, bazując na potrzebach i opinii mieszkańców.

Świetnie obrazuje to ówczesna analiza „stopnia inteligencji” miast przeprowadzona przez zespół pracowników Politechniki Wiedeńskiej. Po zbadaniu 77 europejskich  metropolii posiadających od 100 do 500 tys. mieszkańców, określili 6 kluczowych kategorii definiujących „smart city”. Są to:

• ECO – inteligentna gospodarka
• PEO – inteligentna populacja,
• GOV – inteligentne zarządzanie,
• MOB – inteligentna mobilność,
• ENV – inteligentne środowisko naturalne,
• LIV – inteligentne warunki życia.

Patrząc na Wiedeń, można z całym przekonaniem stwierdzić, że to aglomeracja, która świetnie radzi sobie na wszystkich wymienionych obszarach. I robi to tak dobrze, że w ciągu ostatnich 2 lat prowadzi w rankingu najbardziej inteligentnych miast na całym świecie!

W ostatnim raporcie Smart City Index 2019 opublikowanym przez Roland Berger poddano weryfikacji 153 miasta z całego świata, które oficjalnie posiadają strategię smart city. Tylko 15 z nich ma plany, które demonstrują kompleksowe podejście strategiczne, a jedynie 8  jest na zaawansowanym etapie ich wdrażania.

Źródło: raport Smart City Strategy Index

Ramy oceny oparto na 3 wymiarach inteligentnego miasta, 21 kryteria głównych i 31 podkryteriach (poniżej).

Źródło: raport Smart City Strategy Index

Stolica Austrii zajęła pierwsze miejsce, wyprzedzając Londyn i St. Albert, ze względu na zintegrowaną strategię oraz innowacyjne rozwiązania w zakresie mobilności, środowiska, edukacji, opieki zdrowotnej i administracji publicznej, a także system monitorowania postępu poszczególnych projektów.

Źródło: raport Smart City Strategy Index

Jeśli chcielibyście przeczytać cały raport, jest on do pobrania tutaj >> Smart City Strategy Index.

Cieszę się, że Wiedeń po raz kolejny został nagrodzony. Moim zdaniem miasto w pełni zasługuje na tytuł lidera. Dlaczego? Oto 6 powodów, dla których w mojej opinii, stolica Austrii jest uznawana za najlepsze smart city na świecie.

1.   Zintegrowana strategia smart city

Wiedeń zajmuje pierwsze miejsce z powodu holistycznie realizowanej strategii inteligentnych miast w 3 głównych kategoriach: jakość życia, efektywność zasobów i innowacje.  Austriacka stolica prezentuje wdrażanie strategii z jasnym i kompleksowym podejściem. Większość inicjatyw dotyczących technologii cyfrowej jest bardzo dobrze dostosowana do celów krótko, średnio- i długoterminowych. Co więcej, inicjatywy te efektywnie stymulują sponsoring firm i programy pilotażowe, które wzmacniają miasto i gospodarkę narodową.

Zarówno rząd i liderzy biznesu twierdzą, że sukces we wdrażaniu zintegrowanej strategii to idealne połączenie długoterminowego planowania i uczestnictwa obywateli. Wdrażaniu smart działań sprzyja zarządzanie centralne – w przypadku Wiednia jest to Smart City Agency. Zatrudnieni eksperci łączą wiedzę techniczną z zarządzaniem projektami, koordynując jednocześnie rozbieżne interesy miasta, rządu i dostawców usług oraz rozwiązań.

Podobnie, jak każde inne miasto, Wiedeń również ma przed sobą wyzwania. Jest to m.in. coroczny przyrost mieszkańców na poziomie ok. 30.000 osób, tysiące migrantów i uchodźców przebywających w stolicy Austrii, czy też starania, by obniżyć liczbę aut na 1000 mieszkańców.

2.   Miasto najbardziej przyjazne do życia

W badaniu przeprowadzonym przez firmę Mercer w 2019 r. po raz 10 z rzędu, zaś w brytyjskim tygodniku „Economist” w 2018 r. po raz pierwszy, Wiedeń zdobył pierwsze miejsce w światowym rankingu miast o najwyższej jakości życia. Austriacka stolica doceniana jest za bezpieczne środowisko miejskie, doskonały system transportu i usługi miejskie zorientowane na społeczeństwo.

Do tego warto dołożyć jeszcze dobrze zaprojektowaną przestrzeń publiczną, która promuje zdrowszy styl życia oraz rozwinięte mieszkalnictwo komunalne. W Wiedniu uważa się, że ​​mieszkanie jest „podstawowym prawem człowieka”. Dlatego około połowa wiedeńczyków mieszka w mieszkaniach subsydiowanych przez rząd (w 2015 r. ustanowiono rezerwy na 7.200 dotowanych mieszkań dla mieszkańców). Istnieją surowe zasady podwyżki czynszu. Wiedeńczycy muszą płacić tylko jedną 1/4 swojego dochodu w przeciwieństwie do Londynu, gdzie najemcy muszą wydać 3/4 dochodu. Koszty utrzymania Wiednia są bardzo niskie w porównaniu z Nowym Jorkiem i Londynem.

Co wpływa jeszcze na przyjazne warunki życia w Wiedniu? Nieograniczona możliwość mieszkańców do korzystania z terenów zielonych (szeroko rozwinięta rekreacja), obfitość przestrzeni publicznych sprzyjających integracji wielu grup społecznych i szeroka dostępność opieki zdrowotnej.

3.   Ekologiczny smart transport

Z populacją prawie 2,5 miliona ludzi w obszarze metropolitalnym, Wiedeń jest największym miastem w Austrii. System austriackiego metra wozi każdego dnia 1,3 miliona pasażerów i, według Międzynarodowego Stowarzyszenia Transportu Publicznego, jest najlepszym systemem transportu publicznego na całym świecie.

Jak to się stało, że tak wiele osób korzysta z komunikacji miejskiej? Stało się to dzięki połączeniu polityki mającej na celu integrację planowania miejskiego i transportowego oraz przeniesienie ruchu do środków transportu przyjaznych dla środowiska. Miasto podjęło wiele działań mających na celu poprawę zrównoważonego transportu, takich jak rozwój infrastruktury transportu publicznego, poprawa jakości i wizerunku transportu publicznego, wprowadzenie rygorystycznych środków zarządzania miejscami parkingowymi dla osób dojeżdżających do pracy oraz poprawa warunków dla pieszych i rowerzystów.

Tu warto wspomnieć o głośno komentowanym w zeszłym roku pilotażowym projekcie “Schulstraße”, który wprowadził zakaz dowożenia dzieci pod jedną z wiedeńskich szkół. Jaki był jego efekt? Po 3 miesiącach trwania projektu zarówno rodzice i lokalne władze opowiedziały się za jego kontynuowaniem, a chęć zamknięcia przyszkolnych ulic zgłosiło 20 kolejnych placówek. W efekcie pilotażowego projektu przekształcono je w trwałe rozwiązanie, które ma być sukcesywnie wprowadzane w kolejnych częściach Wiednia (na terenie miasta jest ok. 300 szkół podstawowych).

Jak dzieci dostawały się do szkoły w placówkach, które podlegały pilotażowi. Źródło: www.transport-publiczny.pl

Co ciekawe – zapytania o ten projekt do Agencji Mobilności w Wiedniu wpłynęły już z innych miast, jak Kraków, Berlin czy Montreal.

Głównym celem projektu było nie tylko bezpieczeństwo dzieci, ale i wprowadzenie nowych nawyków transportowych – przede wszystkim promocja ruchu pieszego i poprawa bezpieczeństwa pieszych. Wiedeń ma plan, by w 2030 roku 85% tras było pokonywanych pieszo, na rowerze lub komunikacją publiczną.

W 2015 r. przyjęto strategię dotycząca rozwoju elektromobilności, której celem jest strony ograniczenie roli samochodu do możliwego minimum, także tych elektrycznych. Jak podkreśla Dieter Hӓusler z referatu strategii mobilności Wiednia „Mamy świadomość, że podstawowym problemem jest samochód jako taki, a dopiero w drugiej kolejności sposób w jaki jest napędzany”.  Dlatego sukcesywnie ograniczany jest ruch samochodowy w ścisłym centrum, także jeśli chodzi o dostawy (odbywają się one tam tylko w godzinach porannych). Zaczynają się przez to rozwijać takie usługi, jak rowery towarowe – korzysta z nich poczta.

Dla miasta najważniejsi są piesi, rowerzyści i transport publiczny. W 2018 r. w Wiedniu na 1,9 miliona mieszkańców 822.000 wykupiło bilet roczny. Miasto ma szeroką sieć transportu publicznego o długości 850 km, które obsługuje 127 linii autobusowych. W Wiedniu na 120 stacjach można wypożyczyć w sumie 1500 rowerów i przejechać 1300 km najdłuższą ścieżką rowerową.

4.   Równowaga między naturą a budynkami

50% Wiednia jest porośnięte zielenią. Od lasów i parków po winnice i ogrody nad Dunajem, przestrzenie te dają mieszkańcom wiele sposobów na obcowanie z przyrodą. W sumie w mieście znajduje się ponad 2000 obszarów zieleni. Daje to niezliczone są możliwości spokojnego odpoczynku czy też aktywności na świeżym powietrzu (przy okazji miasto jest jedną z najczystszych stolic europejskich).

Sam wiedeński park Prater zajmuje powierzchnię 6 mln m kw., co stanowi idealne warunki do spacerów, wypraw rowerowych, jazdy na rolkach, joggingu, zabaw z dziećmi, piknikowania, imprez plenerowych.

Badanie przeprowadzone przez Comparethemarket wykazało, że wśród 25 europejskich stolic uwzględniając 10 zielonych czynników, takich jak: jakość życia, czyste powietrze, mobilność, przestrzenie zielone, jakość wody, natężenie ruchu, emisja CO2, zwyciężył znów Wiedeń.

Źródło: www.comparethemarket.com

5.   Rozwój technologii blockchain

Wiedeń inwestuje także w cyfryzację, zdając sobie sprawę jak kluczową rolę odgrywa ona w rozwoju metropolii i zarządzaniu nią, by poradzić sobie z tak dużą ilością wyzwań oraz problemów. Blockchain to kluczowy element wiedeńskiej inicjatywy cyfryzacji.

Austriacka stolica wykorzystuje blockchain w celu uproszczenia i zautomatyzowania procesów administracyjnych. Obejmują one głównie raporty energetyczne (zarządzanie energią), informacje o trasach transportu publicznego, rozkładach jazdy pociągów i wynikach głosowania okolicznych społeczności, czy ważne rejestracje biznesowe, które muszą być często aktualizowane. W tym obszarze władze weszły we współpracę z Ernst & Young (EY) w grudniu 2017 r. uruchamiając dostępną dla pracowników miasta i mieszkańców platformę danych (zbudowano ją w 4 miesiące).

„Dzięki blockchain pracownicy rządowi, mieszkańcy lub twórcy aplikacji mogą śledzić zmiany w danych, więc jeśli ktoś zmieni trasę autobusu, która jest powiązana z aplikacjami mapującymi, może zostać uruchomiony alert” – tłumaczy Ulrike Huemer, CIO miasta Wiednia.

Dzięki temu projektowi Wiedeń stał się pionierem we wdrażaniu blockchain w administracji publicznej.

6.    Przede wszystkim: mieszkańcy!

I na koniec to, co przewija się przez wszystkie wspomniane wyżej rozwiązania – wszystkie inicjatywy podejmowane przez władze Wiednia mają za zadanie sprawić, by mieszkańcom żyło się lepiej. Wiedeń jest uznawane za smart city, nie tylko ze względu na nowoczesne technologie i śmiałe decyzje, jak zakaz przywożenia dzieci do szkół, ale przede wszystkim z powodu konsekwentnie realizowanej strategii budowy miasta szczęśliwych ludzi. Ta wypadkowa jest najważniejsza w tworzeniu inteligentnych miast przyszłości.

Życzę, by również i inne europejskiej metropolie, które starają się o ten tytuł, zawsze na głównym miejscu stawiały swoich mieszkańców, myśląc o nich nie tylko teraz, ale również w perspektywie najbliższych 10-ciu, 20-tu czy 50-ciu lat.